B)Kılıç Baston
Kılıç baston, bastonların içinin oyularak küçük bir kılıç tipinde çeliğin yerleştirilmesiyle oluşturulmuş genellikle yaşlılar tarafından korunma maksadı ile XX. yy ın başlarına kadar kullanılmış ve üretilmiş bir silahtır. Boyutları genelde standart olarak yapılmış olup 80 cm civarındadır. Bastonun eğri olan yani tutulacak sapı çekildiği taktirde 1,5-2 cm genişlikten başlayarak uca doğru incelen bir kılıç çıkar. Kesmekten ziyade bir şiş vazifesi gördüğü için şiş baston ismi de takılmıştır. Aynen Yatağanların yapıldığı gibi dövülmek suretiyle çelikleştirilerek yapılmıştır.
Bastonların süslemelerinde genelde kakma tekniği kullanılmıştır. Önce gümüş yazının yazılacağı yer kazınır, eriyik haldeki gümüş haddeden geçirilerek ince tel haline gelene kadar uzatılırdı. Sonra soğuyan bu tel hazırlanan satha yerleştirilir ve düzenlenirdi. Bostonların kınları genelde ceviz ağacından yapılmıştır. Şiş bastonları normal bastonlardan ayırabilmek imkansızdır. Bu nedenle savunma aracı olarak her zaman kullanılmışlardır.
Yatağan’da bu işi yapan en son usta da vefat etmiştir. Mümtaz Yatağan isimli bu usta Cumhuriyet Dönemi’nde tanınmıştır. Yapmış olduğu bastonlar bütün Türkiye’de marka haline gelmiştir. Bu bastonlardan biri de Anıtkabir Müzesi’nde Mustafa Kemal’e ait eserler arasında sergilenmektedir..
İnceleme imkanı bulduğumuz bir şiş bastonun üzerindeki yazıları aktarıyoruz.
Yatağanlı Hüseyin Usta Eylül Sene 1331 ١٣٣١ سنه ايلول اوسته حسين يتقانلى
Veysel AYTİN Selçuk Ünv.İlahiyat Fak. Türk İslam Sanat Tarihi Mezuniyet tezinden 2006