Katana'da dalgalanma

[Ercan Şarbat]

Merhaba dostlar,
Genel problemim çeliği döverken oluşan dalgalanmaların yok edilmesi zorluğu. Çeliği sıcakken döverken hali ile bazı yerler daha çok veya daha az dövülebiliyor. Her ne kadar yumuşatma işleminden sonra düzeltmeye çalışsamda yine ileri aşamalarda dalgalanmalar ortaya çıkıyor, bunları el ile (zımpara kullanarak) düzeltmeye çalışıyorum ama çok zahmetli ve uzun süreli bir uğraş oluyor. Şu an 1045 çelikten düz bir Katana projem var ve 60-100 arası zımparadayım, çeliğe çifte su verildi. Bu konuda fikirlerinizi bekliyorum.
Teşekkürler
Ercan Şarbat

[Gökhan Bakla]

Ercan bey, bu tip hataları minimuma indirmek için birinci öncelik; çukurları sıcak dövme esnasında asgariye indirgemektir. Son işlemlerde kullanılacak çekiçlerin yüz kısmı daha düz, ağırlığı da dövme çekicinden daha hafif olmalıdır. Tıpkı zımpara işimde olduğu gibi büyük çekiçle başlayıp küçük çekiçle bitirmekte yarar var.
Zira son işlemde büyük çekiç ile yapılacak bir hatayı düzeltmek çok daha zor olur.

İkincisi, asıl düzeltme perdahının çeliğe su verilmeden önce yapılması gerekir. Tüm yüzey düzlendikten ve çukurlar giderildikten sonra su verilmesi işinizi kısaltacaktır.

Elde zımpara yapıyorsunuz,? Şuan itibariyle işi kısaltmak için yapılabilecek en makul şey, çeliğin suyunu kaçırmadan bir zımpara makinesi ile işi düzeltip, son perdahlarını elde atmak olabilir.
Elde zımpara yapmaya devam edecekseniz de zımparayı destekleyecek bir tahta kullanın (http://cebehane.com/forum/index.php?topic=51.0  sefa hocam zamanında yapılışını yazmıştı ). Böyle bir destekle hem daha çok kuvvet uygular hem de işinizin süresini kısaltırsınız. Ayrıca tahta düz olduğu için sizin tümseklerde zaman içerisinde yok olacaktır.

Kolay gelsin..

[Ercan Şarbat]

Gökhan bey,
Yardımınız için teşekkürler, normalde 1 kg lık çekiç ile dövüyorum, artık son demlerinde daha hafif bir çekç kullanmaya çalışacağım ve işi ağırdan alarak oldğunca düzelteceğim. Kömür ocağı kullandığımdan çeliği düzgün görebilmek zor oluyor ama yine de etkisi çok olacaktır.
Su verme işleminde çimento ile izolasyon yaptığımdan (clay hardening) bıçak çok düzgün olmamış oluyor yoksa çimento pek tutmuyor çeliği ve çabuk dökülüyor bu yüzden daha tam düzeltilmemiş oluyor bıçak.
Şerit zımparam var ama maalesef o daha çok dalga oluşturuyor, belki zımpara makinem yeterince iyi değil, belki de benim beceriksizliğim olabilir. Zımparayı düz bir yüzeye sabitliyeceğim.

Bu arada yaptığınız bıçaklar çok güzel özellikle ilk resimdeki, sanki Damaskus gibi geldi, katlayarak mı yaptınız, nasıl bir işlem yaptınız? Sizden özenerek bende bir eğeyi bıçağa dönüştürmeye çalışıyorum, bakalım ne olacak .-)

[Gökhan Bakla]

aslında 1 kg'lık bir çekiç oldukça ideal belki şekli bakımından size zorluk çıkartıyordur. bendeki son kullanım çekicim 1,5 kg. dikdörtgen bir yapıya sahip ve elde daha rahat kontrol etmek için kısa bir sapı var. (çok düzgün olmasa da resmini koyuyorum)..

hamon işleminde kil ve ateş tuğlası karışını denedin mi? bence çimentodan çok daha iyi sonuçlar alabilirsin.

o bahsettiğin bıçağın çeliği  isveçli bir firmanın ( damasteel ) ürettiği bir çelik. kayahan bey getirmişti onu bana birlikte yaptığımız bir bıçaktı. diğer damascusları da kendim dövmüştüm.

[Emre Kipmen]

Aslında birşeyi atladık, belki yardımı olur. Su verme öncesi Gökhan'ın dediği gibi tamamen düzledikten sonra (bant zımparaya alışmak çok zaman alır ve 20 bıçak filan sonra bant zımparadan düzgün bir yüzey çıkarmayı elleriniz öğrenir), iyi bir normalizasyon işlemi su verme sırasında dövmede çeliğin hafızasına kazınmış dalgalanmaların bir daha ortaya çıkmasını önleyecektir, en az 3'lü giderek daha düşük sıcaklıklara doğru inen normalizasyon döngüleri yapmadan kılıcınızın su verme işleminden düzgün çıkması ihtimali çok düşük....

[Ercan Şarbat]

Gökhan bey,
Eylem bey bana kili önermişti, bende aktardan gidip aldım ama bu tip kil sıcağı görünce hemen dağıldı, belki ateş tuğlası ile karıştığında daha iyi bir sonuç verebilir. Şu an için çimento kuruduktan sonra çelik bir telle üzerini sarıyorum ama sizin formülü de denemek isterim.
Katlama işleminde boraks kullanıyormusunuz? biraz konuyu açarmısınız?

Emre bey,
Teşekkür ederim, genelde 2 kere normalizasyon (ilkinden sonraki yumuşatma işlemi olarak yani annealing) işlemi yapıyorum, tabii ki daha çok tekrar daha yumuşamasını sağlayacaktır çeliğin. Valla şerit zımparada çok beceriksizim :-)) Işığımda az bunu düzeltmem lazım.

Şu anki dalgalar çok belli değil ama güzel bir şey çıksın istiyorum, şinogi ve yokote gayet iyi durumda. Bu andan sonra bir de ahşap işini öğrenmem gerekecek..oy ki oy!

[Emre Kipmen]

Ercan Bey, normalizasyon işlemi ile yumuşatma işlemi birbiriyle alakasız iki işlem. Yumuşatma tavı çok yavaş soğutmayı içerir, bu işlem aynı zamanda tane büyümesini ve karbür büyümesi ve toplaşmasını beraberinde getirir. Bu işlem sonrasında su verdiğiniz çeliğin performansı ve dayanımı ciddi hasarlı olacaktır. Normalizasyon havada soğutma işlemidir ve yumuşatma için kullanılmaz, çünkü normalizasyon sonundaki yapı talaşlı işlem için de çok sert olacaktır (ince perlit yapısı yüzünden). Yumuşatma tavı (küreselleştirme) ise çeliğin çok yavaş şekilde soğutmasını gerektirir. Normalizasyonunilk safhası östenizasyon ısısı son safhaları kritik sıcaklığın altında yapılırken yumuşatma östenizasyon ısınından yavaş düşüş şeklindedir...

[Ercan Şarbat]

Emre bey,
Bu iki işlem arasındaki farkı biliyorum normalizasyon işlemi alt kritiğe kadar ısıtılıp havada soğutma iken yumuşatma alt seviyede ısı ve yavaş soğutma gerektirmekte, bu işlem için özel bir kül tankım var. Nitekim yumuşatma işlemi olmadan bıçaktaki hataları düzeltmek  zor olacaktır, siz yumuşatma işlemini önermiyormusunuz?

Bildiğim ve öğretildiğim kadarı ile Katana yaparken ilk dövme, sonra normalleştirme sonra yumuşatma , sonra düzeltme, sonra sertleştirme işlemi yapılır, hatta bu sertleştirmeden sonra bıçağı 1.5-2 saat kadar 300 derece civarı fırınlayanlarda var.

[Emre Kipmen]

Ercan Bey,
yumuşatma önermediğim çıkıyorsa yazdıklarımdan özür dilerim...

Yumuşatma işlemi su verme işinden önceki son işlem olduğundan sizi uyarma gereği duymuştum. Su verme öncesi normalizasyon önermiştim, yani yumuşatma ve talaşlı işlemlerden sonra. Hem yumuşatma işleminin yarattığı tane büyümesini düzeltmek hem de talaşlı işlemin yarattığı stresi gidermek için. Eğer su verme öncesi normalizasyon yaparsanız göreceksiniz ki, hem çeliğin performansı artıyor hem de su vermede eğilip bükülmeler olmuyor...

[Gökhan Bakla]

Emre, aslında işi bir sıraya sokarsak, sanırım şöyle bir liste çıkar artaya,

Dövme
Yumuşatma
Talaşlı işlem
Normalizasyon
Su verme
Son perdah

Tabii her birinin yapılışı da kendi başına bir konu aslında

[Emre Kipmen]

Güzel bir sıralama oldu Gökhan, aslında her dövme seansından sonra da normalizasyon öneriyorlar eğer birden sazla seans gerekiyorsa.
Normalizasyonu, uzun bir hafta çalışmadan sonraki Haftasonu dinlencesine benzetebiliriz. Hem stresten uzaklaşır hem de yenileniriz sonraki hafta çalışmaya. Yumuşatma ise resmen anastezik iğne olmaya benzer, tamam gevşersiniz ama siz siz olmaktan da çıkarsınız. Bunun üstüne çalışmaya başlamak (su verme) sizi daha bir hasta eder, onun için biraz dinlenme ve yenilenmeye ihtiyacınız vardır (normalizasyon)....
 

[Eylem Cengiz]

Kılıcın halini gösteren bir foto göndermeniz mümkün müdür?

[Ercan Şarbat]

Tamam şimdi anladım, ben su vermeden önce herhangi bir normalizasyon işlemi yapmıyordum, deneyeceğim, teşekkürler.
Acaba şu daha mı doğru;

dövme
normalizasyon
yumuşatma
talaşlı işlem, düzeltme
normalizasyon
sertleştirme
bu işlemden sonra fınlama (tempering) ?

Son perdah derken ne kast ediyorsunuz Gökhan bey?

Aslında temel sorunum acelecilik oldu sanıyorum. Atölyedeki yetersiz ışık ve kömür tozu sanırım bunda etkili oldu.

Bir sorumda sertleştirme işlemi ile ilintili ; ısıtma işleminde kömür ocağımı kullanıyorum ama uzun bir bıçağı (kılıç gibi) yeterince ısıtmak zor oluyor, zaman alıyor ve üzerindeki izolasyon maddesi zamanla çözülme yapabiliyor, acaba oksijen kaynağı gibi hızlı bir ısıtıcı ile bunu deneyeniniz var mı?
Emre beyin gönderdiği bağlantıda balkan kamasını yapan arkadaş oksijen kaynağı kullanıyordu sanırım.

Eylem bey,
Resmi ekliyorum, görüntü çok iyi değil telefonla çektim. Şu an daha düzeltiyorum Şinogi'yi ve genel dalgalanmaları ama bir fikir verebilir.

[Gökhan Bakla]

dövme işleminde sonra yumuşatma yapılacaksa bundan önce yapılacak bir normalizasyonun pek bir etkisi olmaz sanırım. ayrıca biz su verme derken temperlemeyide onun içine katmıştık sonuçta temperleme olmadan yapılacak bir su verme işlemi yarım kalmış sayılır.neyse sanırım işi çözdünüz, 

emrenin son benzetmeside çok güzel olmuş bu arada. -^b

ercan bey son perdah derken son kat zımparalama ve gerekliyse parlatmadan bahsediyorum, yani yüz üzerinde yapılacak son işlemler..

su verme işleminde her yönden ve eşit bir ısıtma şart, bu yüzden şaloma ile ısıtacaksanız bunu oksijen kaynağı şaloması yerine bizim yaptığımız venturi burner tarzı bir aletle yada pürmüzle yapın. ama asıl tavsiyen iki tane pürmüz ve iki ytong'u alıp uzun bir fırın yapın. eylem arkadaşımız bunun benzerini daha önce yapmıştı.

aşağıdaki linkler şekli hakkında fikir verebilir.
http://images.google.com.tr/images?q=one+brick+forge
http://images.google.com.tr/images?q=two+brick+forge


 

[Gökhan Bakla]

tek yönlü bir ısıtmadan sonra su verdiğinizde çelik yüz hangi yüzeyden daha fazla ısıtılmışsa o yüzeye doğru hafif bir eğim alıyor. bu benimde, durukan'ında başına geldi. o yüzden tek tarafalı bir ısıtma yerine fırın tarzı bir ortamda ısıtma yapmak çok daha iyi sonuçlar almanızı sağlayacaktır.