İzolasyon için kil veya Çimento temini

[Ercan Şarbat]

Sevgili arkadaşlar merhaba,
Su verme işleminde ısıya dayanıklı bir madde bulanınız var mı? Ben bulamadım daha. Eylem bey kil önerdi, Emre bey'de ateş tuğlası tozunu karıştırmamı önerdi. Kili denedim, aynen çimento gibi kolayca çözüldü. Bu gün kiltaş'ı aradım (sanırım daha önce bizden biri daha aramış) ama ellerinde bizim istediğimiz malzeme yokmuş.
800-900 derceye kadar dayanabilen çimento veya kil benzeri bir maddeyi kolayca alabileceğimiz bir adres var mı acaba?
Son Tanto denememde yine çimento döküldü 
Şimdiden teşekkürler
Ercan

[Emre Kipmen]

Selam Ercan,
haklısın zor bir süreç. Kil kaplama için kendi kullandığım karışım:
Şamot Yaklaşık %60 - 70
Geri kalanın çoğu Kül ve odun kömürü karışık şömüne artıkları (ufala iyice), biraz bentonit (kedi kumu), ve biraz kaolen (porselen hammaddesi). Bu karışımın bir kısmını önce mercimek çorbası kıvamına getiriyorum ve bir fırça ile tüm bıçağı çok ince  tabakayla kaplıyorum. Bu tabaka hızla kurur zaten. 5 10 dakika sonra asıl kaplamayı yapabilirsin, alttaki ince katman üstteki kaplamanın tutunmasını kolaylaştırır. Ancak kaplama icin karışım yine fırça ile sürülebilen bir kıvamda ama daha az sulu, püre kıvamında olmalı.
Asıl mesele sonraki kuruma hızı. Eğer çok hızlı kurursa hemen çatlama yapıp dökülebiliyor. Ben kapladığım bıçağı, üstünde ince iğne delikleri olan bir naylon torbada 2-3 günde kuruttu, oldukça iyi kurudu, çatlama çok az oldu, onları da biraz daha karışım sulandırarak fırça ile kapadım ve 150 derecede yaklaşık 30-40 dakika bekletip su verme ısılarına çıkardım. İlk denememdi ancak kil son derece başarılı bir karışım oldu... Belki kül miktarı ve odun kömürünü daha çok koysam kilde çatlamalar daha az olabilirdi, bir dahaki sefere artık...

İlk deneme olduğundan klasik takılıp suda su verdim, tabii genelde olduğu gibi ilk denemede hata yaptım, ancak hamon oldukca net ortaya çıktı. Bıçak ağzındaki çatlamalar normal, hem bıçak ince idi hem de su fazla soğuk idi. Başka nedenleri de olabilir ancak bir dahakii sefere daha başarılı olacağımı sanıyorum...

[Ercan Şarbat]

Merhaba Emre,
Bu son denememde önce Normalizasyon yaptım senin tavsiyen üzerine. ilginç bir hareket oldu bıçakta, pürtüksü bir doku oldu...resimlerini yakında  koymayı düşünüyorum.
Şamot dediğin nedir acaba?
Kedi kumunu bulurum, Kaoleni nerden temin ettin?
O çatlamalar oluyor bazen, nedenleri çok dediğin gibi ama bıçağın dayanıklılığını bozuyor tabii ki.
Verdiğin bilgiler için teşekkürler deneyeceğim.

[Emre Kipmen]

Şamot bir çeşit kil, ateş tuğlası yapımında kullanılıyor. İzolasyon seviyesi ve yapışkanlığı iyi...

Kaolen ve şamot annemin seramik atölyesinden araktır   Bence kaolen şart değil...

Normalizasyona bağlı değildir o yüzey dokusu, tufal denilen tabaka oksitlenmiş demir tabakasıdır. Bir gece sirkede bekletip sonra tel fırça-kalın zımpara gibi şeylerle temizleyebilirsin..

Bıçak ağzındaki çatlamalar aslında bakalım herkes suda su verirken oluyor dediği için bakalım oluyor mu diye bir denemeydi. Tabii bıçak çöpu boyladı

[Ercan Şarbat]

Şamotu biraz araştırıyim bakalım bulabilecekmiyim  -^b

Sanırım tufal değil , fotoğraf makinem kırık ama telefon ile 1-2 resim çekebilirim, çünkü bu olay sadece son 2 denememde oldu ve her ikisinde de normalizxasyon yapmıştım, neyse resimleri koyunca üzerine tartışırız.

[Ercan Şarbat]

Şamotu alacak yer buldum :-) Çok teşekkür ederim, şimdi bu hızla girişirim yeni bir bıçak olayına . Şamotu 70% kadar kullanıcağım, biraz kedi kumu ve kül ile karıştıracağım, bu formül iş görür mü sizce?
Çok heyecanlıyım, sonunda düzgün bir Hamon oluşturabileceğim inşallah!

[Emre Kipmen]

Kül ve odun kömürü tozunu %20 + %20 şeklinde %55 şamot, %5 çok ince ufalanmış bentonit iyi bir karışım olur... Tüm partikülleri havanda iyice döv baba, pura şekeri gibi ince olsun. Daha kalın partiküller pek işe yaramıyor, hem kaplamayı bozuyor hem de çatlamaya neden oluyor.
Unutma, kaplama 5-6 milimden daha fazla olmasın, hatta en güzeli 1mm'lik ince tabakalar şeklinde uygulaman...

Kullandığın çelik ne, o da önemli... CK serisi (AISI 10XX) veya W serisi  (eğe çelikleri) bu işe uygun. 1075 (CK75) ve üstü tavsiye edilen. En ideali 1095 (CK100), W1 veya W2. Diğerlerinde elde edeceğin hamon silik olacaktır.
Normalizasyon çok çok önemli.
Örneğin 1095'in östenizasyon (minimum su verme) ısısı 795 derece ile 805 derece arası. Bunun için 850 - 800 - 750 ve 710 derecelerde 4 normalizasyon yapıyorum (havada soğutma). Su verme için en az 5 dakika östenizasyonda bırakırsan daha iyi sonuç alırsın. Kısa tuttuğunda tüm karbon çözünmediğinden hamon da, sertlik de yetersiz oluyor, tabii bu ölçüde çatlama kırılma da olmuyor. Eğer östenizasyonu düzgün yaptıysan parça kırılabilir (en deneyimli ustalar bile 10 bıçaktan 2-3 tanesini kırarlar), daha düşük ısılarda yapanlar hiç bıçak kaybetmez ama çeliği de tam anlamıyla sertleştiremezler.
Eğer ısı kontrollü bir fırının yoksa, göz kararı yapıyorsan östenizasyonu kısa tut ki tane büyümesi olmasın, ancak çok aşırı ısıtacağım diye de korkma. 1 dakika 810 - 820 derece 1095 için iyi sonuçlar verebilir, ancak 790'da 1 dakika yetmez en az 10 dakika beklemesi gerekir. Bu yüzden renklere göre yapıyorsan çeliğinin su verme renginin çok az üstünü hedefle. Fazla çıkmışsan sonuçta meneviş de yapsan bıçağın kırılgan olur, kırığın iç tarafında tanecikleri çıplak gözle görebilirsin tane büyümesi olduysa. Bu yüzden elindeki çelikle biraz denemeler yap derim. Bir kaç farklı ısı dene ince şerit şeklinde kesilmiş çelik parçalarında, sonra hepsini 210 derece civarında menevişle ve mengenede kırmaya çalış. Eğer hemen kırılıveriyorsa tane büyümesi olmuştur, 20 - 30 derece kadar hafif esneyip sonra temiz bir kırık oluyorsa o doğru sertleşmiş tane büyümesi olmamıştır, bol bol esneyip zor kırılıyorsa, kırık bölgesinde de çelik eğdiğin haliyle kalıyorsa o çeliğin su verme ısısına tam ulaşamamışsındır ya da yeterince ısıda tutmamışsındır...
Benden ukalalıklar bu kadar   Yukarda anlattığım denemeleri şu anda ben de yapmaktayım da, ondan paylaşayım dedim.
Hamon yolculuğunda başarılar dilerim herkese  -^b

[Ercan Şarbat]

Emre çok teşekkürler,
Bugün Şamotu aldım  dediğin formülü deneyeceğim.
Elimde çokça 1045 lamaları var, onlarla çalışıyorum şu ara. Biraz elim alışsın 1090 çeliğine kadar çıkacağım inşallah. 1045 çeliği için ne önerirsin?

[Emre Kipmen]

Emre çok teşekkürler,
Bugün Şamotu aldım  dediğin formülü deneyeceğim.
Elimde çokça 1045 lamaları var, onlarla çalışıyorum şu ara. Biraz elim alışsın 1090 çeliğine kadar çıkacağım inşallah. 1045 çeliği için ne önerirsin?

Hadi hayırlısı Ercan,
1045'ten iyi büyük bıçak olur, balta olur, kılıç olur. Yüksek sertlikler ve ağız dayanımı bekleme. Oldukça düşük bir karbon oranı var, bıçak olarak pek uygun bir çelik değil. Su verme sonunda yaklaşık %50 perlit %50 martensit oluşumu bekle. Su verme ısısı yüksek karbonlulara göre baya bir yüksek. Yaklaşık 820 ile 860 dereceler arasında su verebilirsin. Termokupl'un yoksa manyetik noktanın 3 - 4 ton açığı diyebiliriz, deneme yapmak lazım tabii. Çok sığ sertleşme yapmadığı ve tam martensite dönüşmediğinden çok silik bir hamon bekle, eğer oluşmazsa hiç şaşırma. Manganez miktarı %.9 gibi yüksek değerlere çıkabiliyor, bu da onu sığ sertleşmeyen bir çelik yapıyor. Yumuşatma tavı ve ilk normalizasyon için su verme ısısının üstüne çıkmalısın. 2. Normalizasyon 820-830 civarında (su verme ısısı), üçüncüyü 750-780 arasında (manyetik noktanın biraz üstü) yap baba. 26 - 30 derece arası suda su verebilirsin, çok riskli değil, yine de su ile su vermeden önce çelikte eğe izi veya 120'den daha kaba kum izi olmasın, stres yükselten etkenlerdir onlar, sert köşeleri ve keskin kenarları 220 kum zımpara ile hafiften yuvarla.
Suda su verilmiş hali yaklaşık 50 HRC olacaktır, ancak oldukça kırılgan olacaktır. Meneviş için 230 dereceden başlayarak yukarıya doğru denemelerini yap, kırılgan olmayıp yeterince sert olduğu noktada senin bıçak/kılıç için doğru menevişi yakalamışsındır. Bunu saptamak için en güzel yöntem pirinç testi...

[Ercan Şarbat]

Hep İngilizce kaynaklardan öğrendiğimiz için Türkçesini görünce garip oldum bu terimlerin  ama çok iyi oldu, mesela Meneviş  ''Tempering''miş .
Dövme işinde ister istemez çukurlar ve orantısızlık oluyor, sanırım en temizi düz çeliği hiç dövmeden şekil vermek, çoğu bıçakçı böyle yapıyor.

[Emre Kipmen]

Ercan Bey, yaklaşık 7 yıldır ağırlıklı olarak talaşlı üsertim yapıyorum. Bunun ancak 3 yılı kadar biraz dövme yaptım, ancak şunu söyleyebilirim, örs başında zımpara başında geçirdiğiniz kadar zaman ayırırsanız temizleme işiniz o kadar çok olmaz. Ayrıca çekici savurma tarzınız, çekicin yüzeyi, ağırlığı ve şekli, çalıştığınız sıcaklıklar, örsün yüzeyi, düzleme için "polisaj çekiçleme" yapmamanız gibi nedenlerden dolayı ocaktan çıkan ürünün çok temizlik işi olabilir, ancak zaman ve sabırla öyle bir düzeye ulaşan ustalar var ki, dövdükleri bıçaklarının nerdeyse hiç bir işi kalmamış oluyor ocaktan ayrıldıklarında, belki biraz ince tufal temizliği o kadar, taşlama eğiminden tüm ince işçiliğine kadar bitirilmiş haliyle örsten bir bıçak çıkardığınız anda gerçekten bıçak dövüyor olursunuz, unutmayın örs başında bir bıçağa harcadığınız her 15 dakika zımpara/eğe başında harcayacağınız 1 saate bedeldir...

[Ercan Şarbat]

Doğru söylüyorsunuz, aslında dövme işini çözen diğer işlerden büyük oranda kurtuluyor. Sanırım sabır bu işin çözümü. Bir de ustam olmadığı için başımda deneme yanılma yöntemi ile öğrendiğimden ve zamanımı yeterince veremediğimden daha uzun sürüyor. Belki ileride tüm vaktimi bu sanata ayırabilirim, profesyonel olarak düşünürsek. Yurt dışında iyi ustalar bir Katana'ya $5000 alabiliyor (hem de cilalanmamış) , yani aslında iyi bir meslek olabilir ama kömür ocağı insanı mahvediyor...bir gaz ocağına dönmeliyim.