Bu Nasıl Yapıldı - Albion Bastard Kılıç

[Ender Güçlü]

Merhaba,

Bu videoda Avrupa kılıçlarının balçak üretim ve montajı güzel gösterilmiş. Türk kılıçlarının ve şemşirlerin balçaklarının nasıl monte edildiğiyle ilgili bilginiz veya fikriniz var mı?

[Muhammed Kavranoğlu]

Selamlar, biraz geç olacak ama, bu videoda "They submerge it into hot liquid salt, it softens the steel to eliminate stresses created by the carving" diyor. Yani, burada bahsettiği şey hot liquid salt = sıcak erimiş tuz, internetten baktım, 795 derecede tuz sıvı hale geliyormuş. Video da damlayış biçiminden de biraz koyu olduğu anlaşılıyor zaten, yani bu tuzlu su değil, safi erimiş tuz. Zaten çelik de akkor hale gelmiş baya sıcak olmalı. Sonrada bu işlemin çeliği yumuşatıp, biçimlendirme aşamasında çelikte oluşan gerilimi ve mukavemeti ortadan kaldırdığını ilave ediyor. Yani burda söylenenin aksine sertleştirmek için değil, yumuşatmak için kullanılıyor erimiş tuz. Daha sonra sertleştirmek için de ayrı bir sıvıya batırıyorlar zaten.

Yine de siz ustalar daha iyi bilirsiniz ben ingilizce bilgimle burda muhtemel bi yanlış anlamayı düzelteyim dedim.

Saygılar

[Sancar Özer]

Sağolun Muhammed bey.

Ender bey, tabii işin pratiğine hakim ustalar daha iyi yanıt verir lakin benim bildiğim Türk kılıçları şu şekilde kabzalanıyor:

Kılıcın tabanının(yani çelik gövdesinin) kabza içinde kalan kısmına kuyruk veya Eski Türkçe'de tugru denir. Bu kısım Türk kılıçlarında genellikle tam olur yani kabza içine gizlenmiş veya daralarak kabza içinde kaybolan biçimde değil, tam olarak kabzanın formunu almış biçimde olur. Birçok örnekte kuyruk, ortası çukur kenarları ise set olmuş haldedir. Kuyruğa genellikle iki delik açılır. Biri kabzanın boynunun(el tutan kısım -grip) başında diğeri kabza başı veya kabza topuzu dediğimiz kısımda yer alır. Kabza malzemesi genellikle ağaç veya manda boynuzudur. Deve kemiği, fildişi, çeşitli değerli madenler, mors dişi v.s. de kullanılmıştır. Bu malzemeden kuyruğa uyacak formda simetrik iki parça(iki yanak) hazırlanır. Bu parçalar  tam olarak kuyruğun çukur kısmına oturacak biçimdedir, böylece set halindeki kenarlardan kaymazlar. Kuyruktaki deliklerin eşi kabza yanaklarında da açılmıştır. Kabza yanakları kuyruğa perçin veya eski Türkçe ile çij denen madeni parçalar ile sabitlenmeden önce yanak ve kuyruk arasına kuvvetli bir yapıştırıcı sürülür. Eskiden reçine gibi doğal yapıştırıcılar kullanılırdı; günümüzde ise epoksi denen çok kuvvetli yapıştırıcılar kullanılıyor. Daha sonra perçinler çekiçle vurularak şişirilir (bunun ayrıntısını ustalar daha iyi bilir, forumda perçin şişirme videosu da vardı zannederim) ve böylece kabza sağlam biçimde tabana monte edilmiş olur.

Balçağa gelince, Türk kılıçlarında balçaklar genellikle perçin veya başka bir şeyle kabzaya veya tabana bağlı değildir. Bunlar kuyruk ile namlu arasındaki geçişte hafifçe tırnak yaparak genişleyen tabanın tam genişlediği noktaya sıkı biçimde oturacak şekilde yapılmıştır. Haçvari balçağın alt kollarının kabza yanağındaki oyuğa sağlam biçimde oturması da geri kaymayı önler. Yapıştırıcı da takviye olarak kullanılıyor mu emin değilim lakin bazen arada kalan boşluğa kurşun döküldüğünü duymuştum. Her ne kadar kulağa pek sağlam gelmese de kabzası kopmuş veya zamanla yokolmuş olduğu halde balçağı hala tabana sıkı sıkı bağlı olan birçok Türk kılıcı resmi gördüm.

Resimdeki kabzada kuyruğun iki yanak arasında görünen kısmı "zıh" denen dekoratif pirinç bir parça ile kamufle edilmiş