Yay

[Gokmen Altinkulp]

ooo okçuluğa baya susamışsınız anlaşılan...
Adnan abi de bazı konuları aydınlatmış, ben de birkaç tavsiyede bulunayım.
Okçuluğa başlamak istiyorsanız ilk adım yay satın almak değil, Ünsal Yücel'in Türk okçuluğu kitabını iki-üç defa okumaktır. Teorisini öğrenirken biryandan da kepaze antrenmanı yapabilirsiniz. Bunu ilk serum lastikleriyle yapabilirsiniz, daha sonra gerçek yaylarla yapabilirsiniz. Bu antrenman esnasında tecrübeli birinin tekniğinizi düzeltmesi önemli. Aslında bu tür antrenman hiç bitmeyecek, hep daha ağır yaylara geçeceksiniz. Bu tür antrenman konusunda makalemi okuyabilirsiniz: http://atliokculuk.blogspot.com/2010/10/okculuk-ve-atl-okculuk-icin-antrenman.html

Eyer sıkı ve ciddi bir çalışma ile devam ederseniz yay alabilirsiniz. Acı ama gerçek, yurtdışından almanız gerekecek, örn. Macaristan'dan Grozer yayları. Yay konusunda bir tavsiyem daha var, Kore yayı en hızlı yaylardan biri ve ucuz: http://www.quicksarchery.co.uk/superbasket/product/228/KB90+Kaya+Korean+KTB+Bow
Atlı okçuların birçoğu bunu kullanıyor, bende de var. Grozer yayları Türk yaylarını daha çok andırıyor ama çok yavaş ve bir müddet sonra kırılıveriyor.

Yay yapımı konusu ile ilgileniyorsanız bu kitabı tavsiye ederim:
http://www.ottoman-turkish-bows.com/
Osmanlı yay yapımı konusunda dünyada şu an en tecrübeli kişi Adam Karpowicz.

aslında okçuluk ile uğraşıp kılıç araştırmasını aksatacaksınız diye korkuyorum.
İki alanın arası temrenler, bir konu daha şu olabilir; bilhassa Babürler çelik yaylar kullanmışlar, hatta bunlar bazen katlanabilir de olabilirmiş. Böyle birşey nasıl yapılır ben size soruyorum
Müzelerde birçok örnekleri var. Bulamazsanız birkaç resim eklerim..

Selamlar

Gökmen

[Sancar Özer]

Çelik yay...hmmm... Açıkçası hiç bilgim yok bu konuda ama Hint altkıtasından çıkıyor böyle hoş orjinallikler. Örneğin Urumi denilen kamçı kılıçları var adamların ki çeliği nasıl o kadar esnek ve sağlam yapmışlar akıl alır gibi değil. O yüzden iyi bir polat çeliğine (ki wootz'un membaı zaten orası) iyi dövülüp su verilerek çelikten yay yapılabilmesi çok sıradışı değil aslında. Hint (çelik teknolojisi) ve Türk (yay teknolojisi) geleneksel teknolojilerinin güzel bir birleşimi olmuş olur böyle bir eser; Babür Şahın soyuna yakışır.  -^b

Bu arada aklıma geldi, aynı şey değil tabi ama üzeri rölyefli bronz veya altın levhalarla kaplı Hun yaylarını anımsattı bana bu çelik yay konusu....

[Adnan Mehel]

Sancar biraderim ıslık aparatının okun havada kalmasına  etkileri konusunda bir araştırmamız olmadı. Bu nedenle affınıza sığınarak sadece tahminde bulunabiliriz. Klipteki oklarda görüleceği gibi aparatlar çok küçük ve aerodinamik bir yapıya sahip. Arkeolojik verilerin tamamına yakını bu yönde. Rüzgar direnci oluşturmasın diye böyle bir yapının tercih edildiği tahmininde bulunabilriz. Hatırlattığınız iyi oldu yaza doğru hazırlıklarımızı yaparız aynı ebat ve ağırlıkta okların üzerine irili ufaklı aparatları takarız testii yaparız. ancak ok toplamaya yardımcı olmanız lazım.: ))) her ok için 400 m. yürümek zorundayız : )) açık alana gider hem piknik yapar hem test yaparız. inşallah o zaman menzil testi yapabileceğimiz gerçek osmanlı yaylar da hazır olacak. yay alma konusunda lütfen acele etmeyin. Gökmen kardeşimin dediği gibi önce biraz çile çekip vücut,kas,kese durumunuza uygun yayı beraber tesbit ederiz. daha zırh delme deneyleri yapacağız . bekir ağabey test için bir kaç uç daha yapalım mı? Bu hafta sonu antremanımız olmayacak. çarşamba antremanları size daha uygun. akşam 21.30 da yapıyoruz. hava soğuk diye antremana gelen sayısı azalır. bence bu fırsatı değerlendirin yoksa bahara doğru antreman sahasında iğne atsan yere düşmez. yeni yer araştırıyorum inşallah buluruz yoksa yandık. hergün onlarca talep var ve geri çevirmek zorunda kalıyorum.

[Sancar Özer]

Oh ne güzel piknik, doğa, ok yay...Birer de at mı çeksek altımıza ok toplamak için?

Şaka bir yana, gerçekten çok güzel olur böyle bir organizasyon. İnşallah yapabiliriz. Bu vesileyle teoriden pratiğe geçmiş oluruz biz de ucundan da olsa.

[Bekir Çankırı]

Gökmen bey  .  çelik yay  konusu  çok ilginç geldi  doğrusu   . Katlanabilir olması  da cabası  .  Ekleyeceğiniz resim  ve ön bilgileri hararetle  bekliyorum .
Gürz  için  çizimlere başladım sanıyorum bir  ön model  çok da zor  olmayacak . -^b

[Gokmen Altinkulp]

Çelik yaylar hakkında bilgi için bu makaleyi okuyabilirsiniz.
http://margo.student.utwente.nl/sagi/artikel/steelbow/steelbow.html
http://margo.student.utwente.nl/sagi/artikel/steelbow/steel1.html
http://margo.student.utwente.nl/sagi/artikel/steelbow/steel2.html
Zamanla gücünü kaybediyormuş yay ve yine 'temper' yani sertleştirmeleri gerekiyormuş, siz daha iyi bilirsiniz.
Daha çok Hint ve biraz da İran silahıdır. İranlılar hala bugün 'Zurkhane' dedikleri geleneksel spor kulüplerinde çıngıraklı çelik yay kullanıyorlar ancak çekmiyorlar, kafa üstünde sallıyorlar, ama yay formu çok benziyor.
Osmanlı pek kullanmamış, bu kalite ve çekiş gücü ile ilgili olabilir. Dünyanın en iyi okçu milleti, kompozit yayını, Orta Asya teknolojisini kullanmışlar ve çelik yaya ihtiyaç duymamışlar. Makalede de yazdığı gibi çelik yayların libresi 80 lbs'i pek geçmez, ayrıyetten atış menzili 200 metreyi de geçmez. Osmanlı tirkeş (savaş) yayının belki 300-450m savaş menzili vardı. Libre olarak da genelde 100 librenin üstü. Harbiye askeri müzede yapılan bir araştırmada ortalama 120 libre geldi yayların çekiş gücü.

Geçen sene Leeds'deki Royal Armouries müzesinde ve Wallace collection'da da gördüm ancak fotoğraflarım çok kötü belki internette buluruz resimlerini..

[Sancar Özer]

Biligiler için sağol Gökmen. Başta ilginç gelse de bizim bileşik yayların karşısında pek bir numarası yok gibi duruyor bu çelik yaylar. Sürekli gerilip bırakılmasıyla tavının gitmesi problemi aklıma gelmemişti doğrusu ama şimdi düşününce mantıklı geliyor. Yine en iyisi atadan kalma usul demek ki

[Mergup Özkan]

Çelik yaylar hakkında bilgi için bu makaleyi okuyabilirsiniz.
.......
Geçen sene Leeds'deki Royal Armouries müzesinde ve Wallace collection'da da gördüm ancak fotoğraflarım çok kötü belki internette buluruz resimlerini..

Bu Resimler olabilirmi acaba ? 

[Sancar Özer]

Resimler için sağol Mergup, resmlerden anlayabildiğim kadarıyla ilk iki yay polat(wootz) pota çeliğinden yapılmış gibi duruyor. Acaba kuruluşları nasıldı bu yayların? Türk yayları gibi ters mi kuruluyorlardı  yoksa kirişi çözük halde iken de aynı formu koruyorlar mıydı? Tabii nasıl yapıldıkları konusu da ilginç; herhalde ateşte dövülerek yapılıyorlardı ancak son resimdeki yay sanki döküm gibi duruyor.

[Sancar Özer]

Hazır aklımdayken aktarayım dedim; bir müddet önce Divan-ı Lugat-i Türk'teki bıçak ve kılıçlarla ilgili terimleri ayıklarken bir miktar okçulukla ilgili terim de bulmuştum. Kemankeş dostların gözünden kaçmış olabileceğini düşünerek buraya kopyalıyorum, belki işinize yarayacak terimler vardır içinde

temürgen: ok temreni

burung: mümkün olan en uzak mesafeye göre kabul edilen ok atım menzili

büri: okun ucuna geçirilen temrenin oyuğu. Buna "başaq bürisi" de denir.

amaçlıq: atış yapmak için, nişangah olarak kullanılabilecek yer

Çewürgen: Bu, okları sınayan adamdır - bu sınama tırnağın  üzerinde okun döndürülmesiyle yapılır.

çıgılwar: Kısa ok

çuram: hafif bir okla yapılan atış.  Bu atış, diğer ok atım menzillerinden daha uzağa ulaşır. Adam sırtüstü yatarak oku atar, böylece ok en uzun mesafeyi kateder.

kesme: demirden yapılmış geniş bir temren

kez: okun üzerindeki çentik, gez

kürt: Yay, kamçı ve değnek gibi şeylerin yapımında kullanılan bir dağ ağacı

qalva: eğitim oku, ucunda temren yerine yuvarlak bir tahta parçası bulunan ok

qoguş: okun düzgün olması için kullanılan şey

qurman: yay kılıfı, yaylık (oğuz ve Kıpçak lehçeleri)

quruqluq: yay kılıfı, keş quruqluq: sadak ve yay kılıfı

yeten: ok atılan tahta yay, atımcı yayı, hallaç yayı

yök(yük, yüg): kuş tüyü, ok yeleği

yökletmek: oka yelek taktırmak

yüklüq ok: yelekli ok

Not: Terimler Kabalcı yayınevi Divan-Lugat-i Türk ve TDK DLT dizini ve online TDK DLT veritabanından karşılaştırmalı olarak alındı. İmla ve Kaşgarlı Mahmut'un açıklamalarını aynen aktardım. 1075 yılında Doğu Türkistan'da kaydedilen ait bu terimlerin Osmanlı terimleriyle kartşılaştırıldığında nasıl bir sonuç çıkacağını merak ediyorum doğrusu

[Adnan Mehel]

sağolasın sancar birader. Arkadaşlar uğraşıyorlardı okçuluk terminolojisi için ama nereye kadar yaptılar bilmiyorum. Mert biladerime birsorayım ve bu bilgileri ileteyim. o baya bir tarama yapmıştı. bulmadıysa bunları da ilave eder artık. eksik olma

[Sancar Özer]

Siz sağolun Adnan hocam; işinize yararsa ne mutlu

Bu arada Muhakemetül Lugateyn'den iki kelime daha buldum okçulukla ilgili:

kor: ok kılıfı, sadak

karbıçı: sadak bağı

Bir ricam olacak okçuluk terminolojisi ile ilgilenen arkadaşlara sorabilir misiniz çalışmaları sırasında kılıç,
bıçak veya demircilik v.s. ile ilgili terimlere de rastlamışlar mı? Rastlamışlarsa bana tavsiye edebilecekleri kaynaklar nedir?

[Cengiz Çetin]

Okçuluk terminolojisiyle ilgili Erkan Göksu'nun "Türk Kültüründe Silah" isimli eserinden faydalanabilirsiniz.Geniş kapsamlı akademik bir çalışma.Sadece ok-yay değil kılıç,kama,gürz vs... de anlatılıyor.

[Mergup Özkan]

Merhaba Arkadaslar,

Elime bir kac resim gecti, bende sizinle paylasayim dedim...

(Fazla ... göz cikarmaz derler...) 

[Mergup Özkan]

ve birkac tane daha...

selamlar...