19. YY AVRUPA ( ! ) KILIÇLARI .

[Bekir Çankırı]

CZERNY'S  müzayede  sitesinde   gezinirken  kılıçlar  bölümünde  iki  fotoğraf   fazlasıyla  ilgimi  çekti .
Her şeyiyle Türk  kılıcı  olan  iki  kılıca  tıklayıp  büyük  fotoğrafa  baktım  ..  Hayret  üzerine  bir  haç işlenmiş  , işçiliği de  19, yy  osmanlı  kılıcı  işçiliğine  benzemiyordu . Daha dikkatli  baktığımda  tanıtım  yazılarında  herikisininde    19.  yy   , İngiliz  ve  Alman  kılıçları olduğu  yazıyordu .

Sanayileşmenin  , metal  teknolojisinde  o dönemde  rakipsizliğin , üretim  alet  ve  makinelerinde   çeşitliliğin  ,Tabii  zenginliğin zirvesindeki  bu  iki  ülke  ( daha  sonra  Avusturya  , İtalya, Macaristan  kesici  silahlarında da   osmanlı  ve  ondan  etkilenen  doğu ülkelerinin formlarına  sıkça  rastladım ) Neden   balçağı , kabzası  , kavisli  formu , yalmanı , yumurta  kabza başı , kın ağızlığı , paçalığı  v.s  v.s  ile bir  Türk  kılıcını tıpatıp  , aynen  taklit  etmeyi  tercih  ediyor . Ne  dersiniz ?

[Mergup Özkan]

  -^b Cinlilerden farkiniz yok diyeceksin ama neyse...

[Sancar Özer]

19.yy.da Avrupa'nın tümünde "Memlük" denen bu Türk tipi kılıçlar modaydı. Moda malum Napolyon'un Mısır seferi ve Akka hezimetinin ardından başlar ve 20.yy.başlarına kadar sürer. Bu dönemde daha eski tip Avrupa sabr'ları da el siperleri çıkarılarak ve bazıları da Türk tipi yeni koşumlarla donatılarak Türk kılıçlarına benzetilmeye çalışılmıştır. İngilizlerin meşhur kılıç üreticisi Wilkinson'ın seri üretim "mameluke"leri çok yaygındır mesela:



Uploaded with ImageShack.us

[Mert Topçubaşı]

Sancar bey,
Aşağıdaki (hüzünlü)resim, Topkapı Sarayı Müzesi depolarından.

http://fotogaleri.hurriyet.com.tr/galeridetay.aspx?cid=29711&p=3&rid=2

Büyük olasılıkla bunlar Osmanlı kılıçları ama sizin gönderdiğiniz resme o kadar çok benziyorlar ki, Wilkonson imalatı mıdır, bilemedim.
Bir yorumunuz olabilir mi?
Saygılarımla

[Sancar Özer]

Mert bey, malum hazin resimdeki kılıçlar klasik dönem Osmanlı Türk kılıçları, Wilkinson yapımı "Mameluke" benzeme sebepleri o kılıçların Osmanlı ve Memlük kılıçları kopyalanarak yapılmış olması sadece. Yine de bir "mameluke" ile klasik bir osmanlı kılıcını yanyana koyarsanız ikisini ayırmanın çok kolay olacağını görebilirsiniz.

Örneğin bu resim günümüzde Amerikan Bahriyelilerinin(Marine Corps) tören silahı olan "mameluke"



Bu ise klasik formda bir Osmanlı Türk kılıcı:

[Mert Topçubaşı]

Teşekkür ederim.

[Eylem Cengiz]

Karşılaştırırken bu Memlük kılıcı ile karşılaştırın. Benzerlik daha belirgin. Bu Topkapı sarayında çok önceden çektiğim bir fotoğraf.

[Sancar Özer]

Eylem zannediyorum bu kılıç son dönem (geç 19 erken 20.yy)Osmanlı üst düzey subay kılıçlarına benziyor. Bunlar Avrupa'daki mmamelukek modasının bize ıulaşması ile son dönem Osmanlı memur sınıfındaki milliyetçi tarih bilnci uyanışının etikisinin bir birleşimi olarak Osmanlı subaylarının tercih ettiği bir kılıç türü. Bir nevi Batı etkisiyle  Türk'ün kendi kendini yeniden keşfi denilebilir. Tabii neticede kökü bizde olduğundan ve ustalar hala bulunduğundan eski klasik formda kılıçların taklidi Wilkinson gibi örneklerden çok daha mükemmel oluyor. Yine de namludaki hafifleme, uzama ve darlaşma, kavisin azalaması, balçaktaki ve kındaki barok süsleme öğeleri gibi nüanslar durumu eleveriyor.

Yine de Avrupalıların hakkını da yemeyelim, Wilkinson gibi seri üretim örnekler daha önceki mesajımdaki resimdeki gibi olsa da birçok özel yapım "mameluke" tarzı süvari kılıçları nerdeyse klasik Osmanlı kılıçlarının mükemmel taklitleridir. Bazılerı ise direk olarak Avrupalı subaylar için Osmanlı ustalarca yapılmış kılıçlar veya Avrupalılarca satın alınıp kullanılmış antika Osmanlı kılıçlarıdır.

Wilkinson yapımı seri üretim 19.yüzyıl Mameluke kılıcı

[Eylem Cengiz]

Bunun açıklamasında 14 yada 15. yy memlük kılıcı diye yazıyordu diye hatırlıyorum. Daha modern bir fotoğraf makinesi ve polar filtre ile bunu yeniden fotoğraflamak gerek...

Bu tip topuzlu kabza başını belki de Memlük'lerden almışızdır diye geldi şimdi aklıma. Kuruluş dönemi kabzalarımızda topuz yoktu di mi? Ama sonra kabzalar bu hale dönüyordu. Acaba?

[Sancar Özer]

Armudi topuzlu kabzalar II. Bayazit ile Kanuni arası dönemde Türk silahlarının genel olarak büyük bir dönüşüm geçirdiği çağda orataya çıkıyor. Bu döenmde Memlük ustaların getirdiği modanın büyük etkisi olduğu söylenir lakin bu dönemden evvelki Memlük kılıçlarında da bu tip armudi bir kabza başı görülmüyor, Osmanlı örneklerindeki gibi kabzalar. Yani bu döneme ait armudi topuzun bir öncüsü yok bildiğimiz. Tahminim yeni ihtiyaçların ortaya çıkışı(bu dönem ateşli silahların savaş alanlarında geniş olarak kullanılmaya başlamasıyla kılıçların doğuda ve batıda hafiflediği bir çağdır) ve yeni sanatçıların gelişinin yarattığı sinerji ile bu dönemde ortaya çıkan orjinal bir yaratım olduğu yönünde.