Başlarken > Temel Bilgiler, Terim ve Kavramlar
Bıçakçılık Terimleri
Sancar Özer:
Yalmak bugün de bıçak ağzı manasında kullanılan "yalım" kelimesinin Kitab-ı Dede Korkut zamanındaki (9 ila 10.yy olmalı) biçimi. Yalman ise yalım'ın farisi ekle çoğul haline getirilmişi yani yalımlar, ağızlar demek. Kılıcın bu uç bölümünde çift kesici ağız olmasına işaret ediyor. ;)
Arkadaşlar siz de bu terim bölümüne katkıda bulunabilirsiniz; bir kitap v.s. okurken gözünüze ilişen konu ile ilgili bir terim, deyim v.s. olursa buraya yazın, tartışalım. İlla direk bıçakçılık veya kılıçlarla ilgili olması da gerekli değil kaynağın. Kılıcın hala kullanıldığı dönemlere ait birinci elden bir hatırat, tarih kitabı, edebi bir eser, menakıbname, gazavatname, bir şiir v.s. de olabilir. Kütüphanenizdeki kaynak eserlerin indeksinden kılıç, bıçak, demircilik, bıçakçılık v.s. diye bir bakın bakalım neler çıkacak?
Sancar Özer:
--- Alıntı yapılan: Sancar Özer - 17 Eylül 2010, 00:00:52 ---
...Kabalcı yayını Babürname
(s.251)
(Babür'ün küçük han dayısından bahsediliyor)
"Küçük Han dayım garip tavırlı bir adamdı. Kılıcına çok hakim ve cesurdu. Silahlar içinde en çok kılıca itibar ederdi. "Dilli topuz, topuz, küçük topuz, ay balta ve baltadan biri isabet ederse, ancak bir yere etki eder; ama kılıç isabet ederse ayağa kadar keser" derdi. Keskin kılıcını hiçbir zaman yanından ayırmazdı; ya belinde ya da elinde taşırdı."
...
--- Alıntı sonu ---
Çok evvelce birincil kaynaklardan derleyip bu başlığa koymuş terminoloji bilgilerini gözden geçirirken yukardaki Babürname'den aktardığım metni görüp "dilli topuz" terimini hatırladım. Ozaman araştırmış ama manasını bulamamıştım. Şimdi yaptığım internette küçük bir araştırma "şeşper" yani altı dilimli topuzun Türkçe'deki ismi olduğunu gösterdi.
"şeşper :Dilli topuz ve soğancık denilen altı dilimli eski savaş Aleti. "
Her ne kadar çok sağlam bir kaynaktan olmasa da aklıma yattı doğrusu. Bugünden itibaren tersine aksi istikamette bir kaynak görmezsem bu silaha şeşper yerine dilli topuz diyeceğim. Zira Babürname gibi çok eski bir kaynakta bu şekilde geçtiğine göre çok uzun zamandır dilimizde olan bir terim bu... ;)
Sancar Özer:
Dün uyku tutmadı; Mustafa Uğurlu'nun Minyet-ül Güzat indeksini baştan sona okuyup Türk silahları ve harp sanatı ile ilgili kelime, kavram ve terimleri çıkarmayagiriştim ben de. Özellikle kılıçla ilgili olanlardan önemli gördüklerimin altını kırmızı ile çizdim. Kabza başı, kuyruk, kılıç oluğu ve kılıcın üzerindeki harelenmelerle ilgili ilginç terimler çıktı. İtiraf edeyim eskiden bir ismini bile bilmediğimiz nesneler, kısımlar için artık farklı dönem kaynaklarından üçer, dörder terim bulmak ayrı bir keyif ;)
Sancar Özer:
Kurtuluş Öztopçu'nun California Üniversitesi'nde 1986 tarihinde yayınladığı Minyetül Güzat'ın ingilkizce çeviri metninin sonundaki Teknik terminoloji sözlüğünü ekliyorum. Yukardaki Mustafa Uğurlu'nun Türkçe indeksinden derlediğim terimlerle karşılaştırın bir bakalım. Çoğu terim Türkçe olduğuı için ve yukarda karşılıkları da mevcut olduğu için çeviri işine girmedim ama herhangi bir noktaya takılanlar için çevirebilirim. Gerçekten ilginç terimler mevcut ;)
Navigasyon
[0] Mesajlar
[*] Önceki Sayfa
Tam sürüme git